Malakka Boğazı: Çin'in stratejik tıkanma noktası

Denizcilik sektöründe popüler bir deyiş vardır: Çin'de ne olursa olsun, küresel denizciliği etkiler. Çin'in dört bir yanındaki limanların kapatıldığı COVID-19 salgınının başlangıcını hatırlıyor musunuz? Alphaliner'a göre, bu dönemde dünya genelinde konteyner gemilerinin tonajı küresel mali kriz döneminden daha fazla atıl kaldı. Çin daha az petrol, demir cevheri ve kömür satın aldığı için tanker ve dökme yük gemilerinin günlük kiralama ücretleri normal seviyelerine göre %70'ten fazla düştü.

Ya da ülkenin petrol istatistiklerine bir göz atın:

Çin dünyanın en büyük net petrol ithalatçısı ve ikinci en büyük petrol tüketicisidir. Ülkenin devasa büyüklüğü göz önüne alındığında bu rakamlar sürpriz olmamalı. Şu anda Çin'in petrol tüketiminin yaklaşık %70'i yabancı ithalattan geliyor ve bu oranın 2030 yılına kadar yaklaşık %80'e çıkması bekleniyor.

Petrol ithalatında dışa bağımlılığın artması, tedarik zincirindeki en küçük bir aksaklığın bile uzun vadede geniş kapsamlı sonuçlara yol açtığı bir ülkenin geçimi için yeni tehditler oluşturmaktadır.

İşte bu noktada Çin'in Malakka Boğazı'na olan bağımlılığı ön plana çıkmakta ve Çin'in Malakka İkilemi olarak adlandırılan duruma yol açmaktadır.

Malakka Boğazı neden bu kadar önemli?

Malezya ile Endonezya'nın Sumatra adası arasında kalan Malakka Boğazı, Hint Okyanusu ile Pasifik Okyanusu'nu birbirine bağlayan ana nakliye rotası olarak dünyanın en önemli nakliye yollarından biridir.

Dünyanın en işlek boğazıdır ve her yıl yaklaşık 100.000 gemi buradan geçmektedir. Dünya ticaretinin tahminen %25'i bu dar boğazdan geçmektedir, bu da onu ekonomik olduğu kadar siyasi açıdan da önemli kılmaktadır. Malakka Boğazı'nı kontrol edenin Güneydoğu Asya'daki istikrarı da kontrol edebileceği siyasi yelpazede iyi anlaşılmıştır. İşte Çin burada devreye giriyor.

Tarihsel olarak, Çin'in Basra Körfezi, Venezuela ve Angola'dan ithal ettiği petrolün büyük çoğunluğu bu güzergâh üzerinden gitmektedir. Bu da rotayı, Çin savaş makinesini durgunlaştırabilecek ablukalara karşı giderek daha duyarlı hale getiriyor.

Hint Faktörü

Yıllar boyunca Çin, aralarında en önemlisi Hindistan olmak üzere Güney Asya'daki komşularının çoğuyla pek çok toprak anlaşmazlığı yaşadı. Çin çok daha büyük bir ekonomi olmasına rağmen, ona uzaktan rakip olabilecek tek bölge ülkesi Hindistan'dır. Her iki ülke de sık sık küçük çatışmalara giren devasa bir silahlı güce sahip.

Hint Okyanusu Bölgesi'ndeki toprak egemenliğini ve seyrüsefer özgürlüğünü korumak için Hint Donanması, Andaman ve Nicobar adalarında iyi geliştirilmiş bir deniz limanına sahiptir. Bu adalar hayati önem taşıyan Malakka Boğazı'na çok yakındır ve savaş zamanlarında hayati önem taşıyan nakliye rotasını kesmek ve Çin ekonomisini durgunlaştırmak için kullanılabilir.

Hindistan on yıllardır Çin'e karşı bu stratejik avantajın tadını çıkarıyor. Ancak bu durum yakında değişecek.

Karşı Önlemler

Çin, ülkenin tedarik zincirini çeşitlendirmek amacıyla 'Kuşak ve Yol Girişimi'ne (BRI) büyük yatırımlar yapıyor. Analistler 2027 yılına kadar toplam 1.2-1.3 trilyon dolar yatırım yapılacağını tahmin ederken, şimdiden 200 milyar dolar harcandı.

Çin'in planlarının büyük bir kısmı Pakistan'ın Gwadar limanının geliştirilmesine dayanıyor. Malakka Boğazı'ndan geçmek yerine gemiler yüklerini Gwadar'da boşaltabilecek ve bu yükler daha sonra Çin Pakistan Ekonomik Koridoru (CPEC) üzerinden Çin'e gönderilebilecek.

Gwadar yeterli gelmediyse, ülke Çin anakarasını Avrupa'ya bağlamak için Rusya'nın yukarısından ve etrafından geçen Kuzey Denizi Rotası'nın önemini vurguladı. Çin 2018 Arktik Politikasında bu rotanın önemini vurgulamıştır. Çinli politika yapıcılar Kuzey Denizi rotalarının geliştirilmesi yoluyla bir Kutup İpek Yolu inşa etmeyi umuyor.

Kuzey Kutbu'ndaki limanların geliştirilmesi için büyük yatırımlar yapan ülke, ilk buzkıran gemisi Xue Long'u 1994 yılında denize indirdi. Çin, 2018 yılında Xue Long'un halefi olan ve aynı zamanda ülkenin ilk yerli yapım buzkıranı olan Xue Long 2'yi suya indirdi.

Alınan tüm tedbirlerle birlikte Çin'in Malakka Boğazı'na olan bağımlılığı önümüzdeki yıllarda azalabilir. Bununla birlikte Malakka Boğazı, Güney Kore, Japonya, Malezya ve Hindistan gibi diğer Asya güç merkezlerini birbirine bağlayan hayati bir nakliye rotası olmaya devam edecektir. Çin'in çeşitlendirmesine rağmen Malakka Boğazı'nın stratejik ve ekonomik önemi yakın zamanda azalmayacaktır.

FleetMon.com adresinden tüm gemilere, limanlara ve görsellere erişin. Veri odaklı teknoloji sayesinde denizcilikle ilgili içgörülerin keyfini çıkarın.