Karanlık Gemiler: Dünyanın Gözlerinin Ötesinde

Uçsuz bucaksız okyanuslarda gemilerin tanımlanmasını Otomatik Tanımlama Sistemi (AIS) sağlamaktadır. AIS kapsamında, elektronik harita görüntüleme ve bilgi sistemi (ECDIS) üzerinde geminin benzersiz kimliği, hızı, rotası, konumu, gerçek kerterizi, radyo çağrı işareti, ETA, vb. gibi bilgileri sağlayan gemilere monte edilmiş alıcı-vericiler bulunmaktadır. Bu bilgi seti, gemileri izlemek ve daha iyi seyir, çarpışmadan kaçınma, karaya oturma, sıkışık alanlardaki trafiği yönetme ve hatta tehlikedeki gemileri tanımlamak için hareketlerini izlemek için kullanılır.

Tüm gemiler AIS'de görünüyor mu?

Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO), Denizde Can Güvenliği Uluslararası Sözleşmesi (SOLAS) kapsamında, uluslararası sefer yapan ve gros tonajı 300 veya daha fazla olan tüm gemilerin AIS ile donatılmasını zorunlu hale getirmiştir.

AIS, yönetmeliklere göre zorunlu olmasına rağmen, uygulama açısından bakıldığında gönüllülük esasına dayanmaktadır. Gemi operatörleri tarafından AIS kullanımının bu gönüllü uygulamasını anlayalım.

AIS iletim boşluğunun anlaşılması

AIS iletim boşluğu, geminin AIS transponderinden sinyallerin alınmadığı, dolayısıyla geminin hareketinin ve konumunun bilinmediği zaman dilimini ifade eder. Ortaya çıkan soru, bir AIS iletim boşluğunun neden meydana geldiğidir? Bunun nedeni teknik bir arıza ya da kasıtlı bir eylem olabilir.

Teknik olarak AIS iletim boşluğu zayıf kapsama alanından kaynaklanıyor olabilir. Basit bir ifadeyle, yakın bir karasal istasyonun bulunmaması veya düşük uydu tekrar ziyaret frekansı anlamına gelir. Aşırı kalabalık bölgelerde iletim sinyali çarpışması ve tıkanıklığı vardır, bu nedenle AIS sinyallerinin alınmasında sorun yaşanır. Yoğun bulutlar gibi kötü hava koşulları da bağlantı kaybının ardındaki bir faktördür ve sonuçta AIS iletim boşluğuna yol açar.

Suriye gibi dünyanın bazı değişken bölgelerinde, sinyal iletiminin gerçekleşemeyeceği ve gemilerin AIS iletim boşluğu yaşayacağı GPS par aziti mevcuttur. AIS transponderinin yanlış kurulumu veya hatalı çalışması da sinyal kaybına ve dolayısıyla iletim boşluğuna yol açabilir.

Karanlığa giden gemiler

Teknik nedenlerin yanı sıra, AIS transponderini kapatarak gemilerin karanlığa gömülmesini sağlayan kasıtlı eylemler de mevcuttur. Operatörlerin gemilerini karanlığa götürmek için iyi ya da kötü bir nedeni olabilir. Yaptırımlardan kaçınma, narkotik ticareti, silah kaçakçılığı, insan kaçakçılığı ya da diğer yasadışı faaliyetlere karışmış olabilirler. Birleşmiş Milletler raporuna göre "Deniz taşımacılığı, yaptırım uygulanan malların taşınmasında kullanılan başlıca yöntemdir". Yasadışı faaliyetlerde bulunan operatörler AIS transponderlerini kasıtlı olarak kapatırlar, böylece yaptırım uygulanan bölgelere sefer yapabilir ya da düzenleyicilerin ve hatta yakındaki gemilerin ekranlarında görünmeden gemiden gemiye yasadışı bir transfer gerçekleştirebilirler.

İlginçtir ki AIS sinyalinin kasıtlı olarak askıya alınmasının tamamı kötü niyetli değildir. AIS transponderini kapatmanın yarı meşru bir nedeni de korsanlardan kaçınmaktır. Korsanların istilasına uğramış sularda seyrederken, gemiler AIS transponderlerini kapatırlar, böylece korsanların gözüne çarpmadan yollarına devam edebilirler.

Farklı AIS manipülasyonları hakkında daha fazla bilgi edinin.

Genellikle siyasi karışıklıklar nedeniyle gemiler belirli bir ülkede belirli bir limana uğramaktan kaçınmaya ve bu düşman sularda fark edilmeden seyretmeye çalışırlar. Bu duruma iyi bir örnek olarak, 2019 yılında İngiltere ve İran arasında yaşanan siyasi huzursuzluktan sonra İngiltere bayraklı gemilerin Hürmüz Boğazı'nda tespit edilmekten kaçınması verilebilir.

AIS güvenliği sağlar

Geminin karanlığa gömülmesi için herhangi bir neden olsa bile, AIS vericisinin kapatılması mürettebatın ve geminin hayatını riske attığı için güvenli bir uygulama değildir. AIS riski azaltır ve karanlıkta kalmak sadece gemiyi şüpheli hale getirmekle kalmaz, aynı zamanda denizcilik şirketlerinin risk yönetimini gerçekleştirmek için AIS verilerini kullanan bankacılar, sigortacılar ve ticaret analistleri için de kırmızı bayrakları yükseltir.

Büyük gemi veritabanımıza erişmek veya dünyanın gemilerini ekranınızdan izlemek için FleetMon.com adresine kaydolun.